Walhalla

Architect Jaap Bakema, indertijd de ontwerper van ons nieuwe Sociëteitsgebouw.

Door Jan van den Bosch (1958)

Ronald Wijma (1963) vertelde tijdens een bijeenkomst van de Hermeskring Zwolle op 28 mei 2024 over de totstandkoming van de huidige Sociëteit en het hieraan voorafgaand contact met architect Bakema. [Klik hier voor het verslag van deze bijeenkomst in Zwolle] .

Dit deed mij glimlachend terugdenken aan 1964. Ik weet niet wat Ronald daarover heeft verteld, maar hij was daarbij toen nog niet betrokken. Derhalve dit korte verslag van die voorafgaande geschiedenis. Dat contact met architect Jaap Bakema kwam voort uit de Lustrumcomissie 1963 (Maritientje) waarvan Jaap Wertheim (1958) president was en ikzelf vicepresident.

Ik (toen 5de jaars)  had toen al (te) veel tijd aan het Corps gegeven en lag voor mijn doctoraal op achterstand. Toch kwam de vraag aan Jaap en mij, gegeven ons uitgebreide netwerk in Rotterdam ten gevolge van het lustrum, of wij wat voorbereidend werk konden doen voor de plannen van een nieuwe sociëteit. Er kwam één onderzoek om uit te zoeken hoe de kamerbeschikbaarheid was in Kralingen en omgeving. Mijn jaargenoot Rudi Oldeman (1958) was daarbij betrokken. Tegelijk had prof.mr. P. Sanders (uiteindelijk 100 jaar geworden), die lid was van de adviesraad van de  Lustrumcommissie, ons de tip gegeven eens met Jaap Bakema te gaan praten als mogelijk architect. Die was één van de meest toonaangevende architecten in Nederland. Die hebben we toen benaderd met de vraag of hij belangstelling had.

Hij vertelde dat hij in zijn leven van alles had gebouwd. Hij was toonaangevend voor de wederopbouw van Rotterdam, was ook buiten Nederland actief, maar op onze vraag of hij ervaring had met sociëteiten was zijn antwoord: nee. We hebben hem toen uitgenodigd twee of drie avonden bij te wonen in onze toenmalige Sociëteit Hermes aan de Eendrachtsweg 35. Bewust op de overvolle donderdag (afstudeerdag). Hij heeft toen van circa 18 uur tot laat in de avond het sociëteitsleven geobserveerd vanuit de derdejaarskring in de Voorzaal.                     

Dat liep allemaal succesvol en na het derde bezoek had Bakema wel een idee. Stom toevallig kwam ik in die tijd een vroegere schoolgenoot tegen: Otto van Boetzelaer (oud-praeses Collegii Leiden). Men had daar net de in 1959 afgebrande Minerva herbouwd. Hij had een map bij zich met een evaluatie van hun bouwproces en vooral wat we níét moesten doen in de nieuwbouw. Die map ging linea recta naar Bakema. Konden we toch nog wat leren van een “Leienaar”.

Er was nog een risico bij de Robert Baeldestraat (de stadbouwmeester van Rotterdam had ons circa 8 opties gegeven als bouwlokatie): in de omgeving stond een flatgebouw van Progress (Unilever pensioenfonds). Zouden die bezwaar kunnen maken in verband met overlast? Ik gaf aan toevallig de president-directeur van Unilever, de heer Van Moorsel, te kennen via mijn voetbalvereniging HVV in Den Haag. Gewoon gebeld via zijn secretaresse en dat sloeg meteen aan bij hem. Tijdens een kort bezoek legde ik uit wat ons probleem was.

Drie weken later meldde hij dat Progress geen bezwaar zou maken. Moest dat niet schriftelijk bevestigd worden? Nee nee, zijn woord was meer dan voldoende….

We hebben toen al expliciet gevraagd het gebouw zodanig te funderen dat een extra verdieping te zijner tijd mogelijk zou zijn. Ook dat is gebeurd. Ik meen dat in 1965 de echte voorbereidende Bouwcommissie werd gevormd. Het verhaal daarna heb ik helaas niet meer mee mogen maken en zelfs niet de officiële opening in 1969. Ik studeerde af begin 1966 en moest meteen de militaire dienst in, gevolgd door uitzending door Shell naar het buitenland.

Lees de levensbeschrijving van ir. Jaap Bakema

                                                                       -o-