Walhalla

Fikkie

Doior Jaap Wertheim (1958)

In 1963 schonk het RSC bij het tiende lustrum het bronzen beeldje van een straathondje Fikkie van kunstenaar Joeki Simak aan de gemeente Rotterdam. Het stond voorheen op het zogeheten Hermesplantsoen op de Westersingel. Nadat op deze plek het oude tramhuis werd geplaatst met bijbehorend terras en een oud kanon, verhuisde Fikkie in 1975 naar de Oude Binnenweg naast Café Timmer. Het hondje is in de loop der tijd driemaal ontvreemd of ontvoerd en net zo vaak weer op het politiebureau terugbezorgd. In het kader van de actie ‘Rotterdam Schoon’ werd door kunstenaar Hans Citroen een bronzen drol voor het hondje gedeponeerd. In 1999, bij het 17e lustrum, heeft het RSC het beeldje geadopteerd met de belofte om het jaarlijks schoon te maken en te knuffelen. Het is een geliefd beeld met de hoogste aaibaarheidsfactor van Rotterdam. In de zomermaanden wordt er door omwonenden een bakje water bij gezet, zodat honden er kunnen drinken. Fikkie past mooi in het ensemble van andere bronzen beeldjes op en rond de Lijnbaan,

Hoe is het idee van het beeldje Fikkie ontstaan en hoe heeft zich dit gerealiseerd? Hieronder het artikel dat Jaap Wertheim (1958), de president van de toenmalige lustrumcommissie, schreef in juni 1999.

=================================================================================================================================================

Ha, Die Lieve Fikkie

door Jaap Wertheim (1958)

13 mei 1962, Lustrumkamer Eendrachtsweg 35, de telefoon gaat.

"Van… Héúsden..".  

“Ja, meneer van Heusden, met Jaap Wertheim". 

“Jaap, ik heb een reuze-idee voor het 10e Lustrum. Jullie gaan de stad een hondje aanbieden. Als symbool, dat de hond in de stad moet blijven. Ik ken een beeldhouwster en die heeft een hondje gemaakt; zoiets beeldigs, dat ik zei daar gaan we wat mee doen.  We gaan geld inzamelen, vragen de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren het project te sponsoren en het wordt een blijvend symbool."

"Leuk idee meneer van Heusden, maar we hebben eigenlijk niets met honden, anders dan de uitwerpselen op straat". 

“Jaap, je moet dat beeldje zien. Dat moet in Rotterdam staan heb ik de beeldhouwster gezegd.  Daar zorg ik wel voor. Doen we gewoon met de studenten van Hermes aan de Eendrachtsweg. Ik ben toch adviseur van de Lustrumcommissie en anders wel met de Sinterklaas Intochtcommissie waar ik voorzitter van ben en ik ken toch al die studenten. Dat heb ik gezegd.  Dus bel ik jou Jaap, als President van de Xe Lustrumcommissie.  We noemen het beestje Fikkie en ik weet dat als er iemand is die dat kan regelen, dan ben jij het. Ik heb al met de Dierenbescherming gebeld en die voelen er ook wel voor.  Bespreek het met je commissie en ik hoor wel van je."

Zo begon het. Het bleek inderdaad een enig beeldje te zijn.  Maar hoe in te passen in het 50-jarig bestaan van het Corps?  Honden in het stadsbeeld? Studenten in het stadsbeeld?  Er bestonden ideeën de Hoogeschool te verplaatsen naar Kralingen.

Dus, vroegen we ons af: zouden de studenten dan uit het stadsbeeld verdwijnen?  Misschien.  En wat zou er met de Sociëteit gebeuren? In dat statige pand aan de Eendrachtsweg 35? Wat zou er allemaal gaan veranderen na 50 jaar?  Om de herinnering te vereeuwigen bedachten we de Gemeente Rotterdam te vragen in de buurt van de Sociëteit een "Hermesplantsoen" te benoemen. De wethouder aan wie we dat vroegen (Mevrouw Zeelenberg) vond dat een leuk idee; konden we Fikkie ook in kwijt. Maar waar? De Gemeenteraad besloot begin 1963 om aan de Zuidkant van de Mauritsweg een pleintje te maken annex plantsoen met de naam "Hermesplantsoen".  Het raadsbesluit was gevallen en Fikkie mocht mee. 

In die jaren werden de vieringen van de Lustra van de toenmalige Nederlandsche Economische Hoogeschool (NEH) en het Corps gecoördineerd. Ik zat als President van de Xe Lustrumcommissie van het Corps ook in de Lustrumcommissie van de Hoogeschool met de Secretaris van het College van Curatoren (De Boer) en de Rector Magnificus (Lambers). Secretaris van de NEH-Lustrumcommisie was toen Dick van Wensveen (1951). De Lustra zouden aansluitend gehouden worden: Van 8 – 15 november 1963 het Lustrum van de Hoogeschool en van 16 – 28 november het Lustrum van het Corps. Het Hoogeschoollustrum was universitair; het Lustrum van het Corps was voor de stad, de burgerij en de studenten. Na het universitaire Lustrum werd het Feest voor de Burgerij aangeboden; een hele week lang met als klap op de vuurpijl de 30 Uur Topsport Parade in de Ahoy-hallen.

De Burgerijfeesten zouden dan beginnen met de aanbieding van Fikkie aan de burgerij, tegelijk met de onthulling  van de bordjes “Hermesplantsoen” op het nieuwe verse Hermesplantsoen.

Mr. K.P. van der Mandele, Voorzitter van het College van Curatoren van de NEH, onthulde Fikkie; mr. G.E. van Walsum, de Burgemeester onthulde de naambordjes “Hermesplantsoen”. Het was een vreugdevolle opening van 2 weken Corpslustrum, onder het wakend oog van Mari-10tje; de zeemeermin die geheel Rotterdam sierde als ons Lustrumsymbool

35 jaar later had ik een succesvolle opdracht afgerond voor Habitat. Daarmee kon een begin worden gemaakt met de huur van een nieuw pand in de binnenstad van Rotterdam. De eigenaar (Aernoud van Raak) nodigde mij uit voor een diner om de nieuwbouwplannen te bespreken. Vol trots liet hij mij de artiesten-impressie zien van het nieuwe pand.  Het eerste en bijna enige wat ik zag was:…. Fikkie.!  Midden voor de deur van het toekomstige Habitat. Een overwinningskreet ontglipte mijn keel. “Fikkie!!!”  “Wat weet jij van Fikkie?” vroeg Aernoud. Nou, die vraag heb ik goed kunnen beantwoorden. Ik stelde voor daar met de opening van Habitat en het XVIe Lustrum iets aan te doen.

Zo geschiedde.  Maar wat daar nou weer gebeurde …...?!  Ik zat naast de beeldhouwster Joekie Sinak. Die vroeg wat toen deed, na die 35 jaar. Ik meldde mijn nieuwe beroep: makelaar in bedrijfsbelangen en kantoorhoudende te Houten. Zij zei dat haar zoon ook in Houten werkte bij een overnameadviesbureau. Zij kende de naam niet. Maar wel die van haar zoon: Raoul. Die werkte dus al jaren bij ons op kantoor.

Ik vertrouw erop dat Fikkie nog in lengte van jaren vertroeteld mag worden.Over de kunstenaar.
                                                                                                                     
                                                                                                                          -o-

Over de kunstenaar:
Beeldhouwer Joeki Simak (Boedapest, Hongarije, 1925 –  Rotterdam, 2015) doorliep de kunstacademie in Rotterdam, waar ze sindsdien is blijven wonen en werken. Ze was als kunstenaar actief vanaf de periode 1940. Ze woonde tot haar overlijden op 8 januari 2015 in een bejaardentehuis, waar ook haar atelier gevestigd was. Ze maakte naar eigen zeggen ‘figuurvoorstellingen’, waarin de mens een belangrijke rol speelde. Ook werkte Simak met schilderingen, keramiek en grafiek, onder meer huiselijke scènes en panorama’s verbeeldend. Zij was getrouwd met beeldhouwer Huib Noorlander.