Walhalla

De straatnamen rond de Sociëteit

Door Bernard Noorduyn (1972)

Inleiding
In Rotterdamse Zaken, een nieuwe rubriek van de Nieuwsbrief Walhalla, worden wetenswaardigheden behandeld die met de Sociëteit en de buurt te maken hebben. Verhalen die de één bekend voorkomen, bij de ander een “Oh Ja” oproepen en weer bij anderen (en zeker niet alleen de jongeren) een “Dat is nieuw voor mij” als reactie geven.

Rotterdamse Zaken wordt geschreven door Rotterdamkenner Bernard Noorduyn (1972). Bernard verzorgt met Rondleidingen010 rondleidingen in het Centrum, Kop van Zuid, Katendrecht en Kralingen. Hij heeft inmiddels al enkele jaar(club)reünies en 50+ diners rondgeleid. Meer weten kijk op www.rondleidingen010.nl

==================================================================================================================================================================================================

Onze sociëteit staat op de hoek van de Willem Ruyslaan en de Robert Baeldestraat. Wie waren Robert Baelde en Willem Ruys?

Het straatnaambordje voor de Sociëteit vermeldt dat Robert Baelde een verzetsheld was. Over Willem Ruys staat niets op de straatnaamborden en op de hoek Chris Bennekerslaan/ Lusthofstraat staat de tekst die recht doet aan hem en ook aan Robert Baelde en Willem Ruys. “Verzetsheld, op 15 augustus 1942 door de Duitse bezetter doodgeschoten als vergelding voor een bomaanslag".Wat is er gebeurd?

Op 7 augustus 1942 vindt in Rotterdam een mislukte aanslag plaats op een trein met Duitse militairen. In de boog van het Luchtspoor (het oude spoorviaduct) is een explosieve lading aangebracht met de bedoeling de trein te laten ontsporen. Kort voordat de trein zou passeren fietst echter een baanopzichter langs de rails. Hij raakt een draad waardoor een klein deel van de lading ontploft. De daders worden niet gepakt en vijf gijzelaars uit kamp Sint Michielsgestel en Haaren, die niets met de aanslag te maken hadden, Robert Baelde, Chris(toffel) Bennekers, Otto Ernst Gelder graaf van Limburg Stirum, Willem Ruys en Alexander baron Schimmelpenninck van der Oye, worden op 15 augustus 1942 op landgoed Gorp en Roovert gefusilleerd.

Robert Baelde, Willem Ruys en Chris Bennekers zijn Rotterdammers.
Robert Baelde (geb. 1907) was jurist en werkte als reclasseringsambtenaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij kaderlid van de Nederlandsche Unie (een politieke groepering). Op 4 mei 1942 werd hij als gijzelaar geïnterneerd in het kleinseminarie Beekvliet, een onderdeel van Kamp Sint-Michielsgestel.

Willem Ruys (geb. 1894) was een telg uit een beroemd Nederlands redersgeslacht en directeur van de Rotterdamsche Lloyd. Hij was actief in het verzet. Van eind 1940 tot mei 1941 zat Ruys gevangen op verdenking van steun aan het verzet. Ruys had geweigerd om het verenigingsgebouw en de boten van K.R.& Z.V. ‘De Maas’ af te staan aan de bezetter. Eind 1941 en begin 1942 zat Ruys weer gevangen, ditmaal vanwege contacten met een Engelse agent. Op 13 juli 1942 volgde zijn derde arrestatie en werd hij als Todeskandidat (gijzelaar) gevangen gezet in Beekvliet (St. Michielsgestel).

Chris(toffel) Bennekers (geb. 1894) heeft in 1927 de Inlichtingendienst (ID) van de gemeentepolitie Rotterdam opgericht. Als politie-inspecteur in Rotterdam, maakte hij ook deel uit van het verzet.  Bennekers viel vlak na de bezetting van Nederland in ongenade bij de bezetter vanwege een anti-Duitse houding en werd ook gevangengezet als gijzelaar in Beekvliet. Het is nog steeds onduidelijk welke rol Bennekers’ functie bij de Rotterdamse politie in zijn ondergang heeft gespeeld; voormalig politiecommissaris Jan Blaauw geeft als verklaring dat Bennekers vlak voor de bezetting de archieven van de politie-inlichtingendienst met de dossiers van communisten en andere personen die te vrezen zouden krijgen van de bezetter, had vernietigd.

Straten en monumenten.
De Robert Baeldestraat, Chris Bennekerslaan en Willem Ruyslaan, alle aangelegd na de oorlog, zijn een herinnering aan deze Rotterdammers. Op de hoek Oudedijk/Willem Ruyslaan staat het oorlogsmonument de ‘Steen van de miljoenen tranen’.In het bos waar de groep gijzelaars is gefusilleerd is een gedenksteen geplaatst.

In de buurt van de Sociëteit zijn er nog twee straten die vernoemd zijn naar verzetshelden, de Marinus van der Stoepstraat en de Frits Ruysstraat. Frits Ruys (1940) was lid van het RSC en vanaf oktober 1943 2e Secretaris van de toentertijd clandestiene Senaat. Hij was actief in het verzet als lid van de Knokploeg Rotterdam Centrum, de ploeg van Marinus van der Stoep.

Frits Ruys is op 1 november 1944 tegelijk met een aantal anderen door de Sicherheitsdienst (SD) opgepakt, en twee dagen later door de bezetter gefusilleerd op de Kralingse Schietbaan te Rotterdam.

Zie verder over Frits Ruys  http://www.rscmuseum.nl/article/frits-ruys (N.B. Wel eerst inloggen)

Naar verwachting komt in 2023 het boek uit over de rol van Rotterdamse studenten in het verzet.

                                                                            -o-

Volgende keer: De geschiedenis van hoek Robert Baeldestraat/ Willem Ruyslaan