Walhalla

Interview Isidoor Maljers  (2015)
"Er is in  Kenia een megasnelgroeiende bezorgingsdienstensector ontstaan"
  
Door Willem-Frederik Metzelaar (1987)

Wij zien elkaar via onze pc-schermen. Isidoor in Amsterdam, niet in Kenia. Hij haalt zijn vriendin op die een marketingrol heeft bij Red Bull en nu haar standplaats verandert van Amsterdam naar Nairobi. Hoe een van onze oud-leden in Kenia verzeild raakte en daar een onderneming start. Het gesprek start eigenlijk meteen met Kenia. Dus die draad volg ik in dit interview.
 
Kenia is in alle opzichten een culture shock. Het zakendoen gaat anders en je merkt meteen hoe direct de Nederlander eigenlijk is. Of hoe indirect de Keniaan. De Keniaan zal bijvoorbeeld niet snel slecht nieuws vertellen. Waardoor je erachter komt wanneer het al te laat is. Soms lastig als je een onderneming start. De overheid is enorm traag. En veiligheid kent een geheel ander conceptueel kader. Met 6 man op een e-bike of met het hele gezin op een motorfiets? Het gebeurt gewoon. Maar Kenia is ontegenzeggelijk een land dat in de lift zit. Zichtbaar is eveneens de invloed van de gevestigde wereldeconomie. Een oliegedreven economie aan de mobiliteitskant. Met traditionele elementen als verbrandingsmotoren en auto’s als het statussymbool. Maar de elektriciteitsvoorziening is vrijwel carbonvrij omdat het land veel gebruik maakt van geothermie. Zelfs met dat strategische voordeel is het uitrollen van een oliesysteem met deze  infrastructuur nog altijd gemakkelijker dan een elektriciteitgedreven systeem. Hoge woontorens schieten uit de grond. Betalingsverkeer gaat allemaal via de mobiele telefoon. Ook belasting betalen. Bestellingen idem. Er is een megasnelgroeiende bezorgingsdienstensector ontstaan. Was Nairobi 25 jaar geleden nog een dorp, nu wonen en werken er 6 miljoen mensen. En de grote ondernemingen van deze aardbol vestigen zich er inmiddels vrijwel allemaal. Daarmee ontwikkelt zich ook heel snel een kennisgedreven economie. Natuurlijk zijn er ook Chinezen, waar vind je ze niet in Afrika, maar zij domineren niet zichtbaar. Dat de welvaart stijgt zie je bijvoorbeeld op de Kilimanjaro (Tanzania) waar de eerste kabelbanen worden gebouwd. Europeanen die daarop kritiek uiten, worden gezien als hypocriet. Maar de welvaartsstijging is ook af te leiden aan de straten van Nairobi, die dagelijks vol staan met files.
 
Hoe komt Isidoor in Kenia? Wij starten in Rotterdam. Als geboren en getogen Amsterdammer was studeren in Rotterdam geen logische keuze. Eerder Groningen of Amsterdam zelf. Maar in Rotterdam kun je rechten en economie combineren in één curriculum. Vandaar dat zijn keuze op de Erasmus Universiteit valt. Zijn eerste stappen in Rotterdam zijn enigszins aan verwarring onderhevig. Zo is voor hem het huizensysteem van het RSC in eerste instantie niet zo duidelijk. Isidoor is vooral bezig met het vinden van een mooie kamer. Maar al snel komt dat goed. Hij wordt gevraagd om in Corpshuis ‘Maasstraat’ te komen wonen. Nabij de Veerhaven en de prachtige Parklaan. Al snel vindt hij zijn plek op de Sociëteit met een leuke jaarclub (Intratuin) en bij de Familie van Henegouwen. Isidoor beschouwt zichzelf niet als ‘dichtgetikt’ corpslid. Hij werkt naast zijn studie en sociëteitsleven, maar doet wel een paar gave dingen. Zoals de Sinterklaas Intochtcommissie. Dat is precies in de tijd van de Zwarte Pietendiscussie. In Rotterdam is een actiegroep ontstaan die nogal activistisch is en zich duidelijk zichtbaar bemoeit met de discussie: ‘RuTu Rotterdam’ De burgemeester wil zich niet publiekelijk committeren aan een van beide kanten van de discussie. En laat dat maatschappelijke debat over aan de Sinterklaas Intochtcommissie en ‘RuTu’. Met een mediator mogen de studenten en activisten het onderling uitzoeken. Hoewel helemaal terecht dat deze discussie gevoerd wordt, zijn er ook, achteraf gezien, geestige momenten. Waarop er foto’s van geschminkte Pieten beoordeeld moeten worden: is dat te zwart of niet? Uiteindelijk komen beide partijen tot elkaar. Net als ieder jaar wordt ook weer de vraag gesteld waarom het Corps de intocht organiseert. En ook in dat jaar blijkt het antwoord simpel: de studentenvereniging zet gewoon een hele goede intocht neer. Jaar op jaar.
 
In zijn 5de jaar loopt Isidoor stage bij ING Corporate Finance en komt zo in aanraking met Mergers & Acquisitions (M&A). Op zich wel okay, maar hij leert er vooral dat hij zich bij een bank, de pakkencultuur en het ‘corporate’ gedragspatroon niet thuis voelt. Dus verkent hij de financiële wereld verder door een overstap te maken naar Private Equity. Samen werken aan een mooi resultaat ligt hem beter.
 
Na het behalen van zijn dubbele bachelor besluit Isidoor te gaan reizen door Afrika. Een continent dat hij kent omdat zijn vader (Jaap Maljers) daar al 40 jaar actief is. Het plan is om de masters te doen op de Universiteit van Wageningen. Maar daar walst de COVID-pandemie dwars doorheen. Geen zin om digitaal colleges te moeten volgen, besluit hij om samen met zijn vader een project op te zetten in Kenia. Zoals vermoedelijk bij weinigen van ons bekend, ligt er in de woestijn van Kenia een gigantisch vluchtelingenkamp: Kakuma. Een van de oudste en grootste vluchtelingenkampen van Afrika. Ooit gestart als ‘wachtkamer voor Europa’. Een plek waar je niet wilt zijn. “Weerzinwekkend” is het woord dat Isidoor gebruikt. Volledig afhankelijk van financiële steun van de Verenigde Naties. Waar de helft van de 200.000 inwoners inmiddels in het kamp geboren is. Een goede impressie is dit artikel uit 2004: https://www.mo.be/artikel/kakuma-de-realiteit-van-een-vluchtelingenkamp

De familie Maljers ziet in die realiteit dat kinderen soms een uur moeten lopen om naar school te komen. En bedenkt dat fietsen dan wel eens een uitkomst kunnen zijn! Er worden containers met fietsen besteld. Die niet aankomen omdat in China de havens dan potdicht zitten vanwege de COVID-lockdown die daarmee de wereldhandel platlegt. Het is maart 2021. Het hele fietsenproject loopt 9 maanden vertraging op en iedereen die er in eerste instantie bij betrokken was, is inmiddels vertrokken naar andere projecten.
 
De spin-off van dit onbedoelde debacle is een andere. Isidoor ziet dat in Nairobi de delivery-handel een enorme groei doormaakt. Iedere bezorging gaat daar op kleine motorfietsen en Isidoor bedenkt dat de e-bike mogelijk een goed alternatief zou kunnen zijn. Die 2-takt 100cc-machines zijn echt bijzonder vervuilend. Niet dat de Keniaan dat erg vindt overigens. Maar het gebruik van motorfietsen is ook onpraktisch. Het verkeer staat het merendeel van de tijd vast. De gemiddelde snelheid in de stad is 12 km/u. Met wendbare fietsen ben je dus veel sneller ter plekke. En waarom zou je een broodje bezorgen met een motorfiets, is de typisch Nederlandse gedachtegang.
 
Tegen het einde van 2021 gaat eBee.Africa van start. Met delivery bikes voor de eerste klanten zoals Uber Eats, Domino’s Pizza, Carrefour, en meerdere ‘Pharma’-ketens. Het gaat niet altijd van een leien dakje, merken de jonge ondernemers. Er worden naast deliverybikes ook 5 cargobikes ingezet. Kenianen fietsen gewoonweg minder goed. En die grote cargobikes zijn nu eenmaal lastiger te berijden. Inmiddels is er al één gecrasht. Nu worden de rijders beter getraind. Ook de trainingsprogramma’s zijn op andere punten verbeterd, waardoor de e-bikes niet meer gebruikt worden om ijskasten en banken te verhuizen of als transportmiddel voor de hele familie.
 
Daar komt bij dat de Nederlandse manieren van onderhoud ook op gespannen voet staan met de Keniaanse manier van werken. In Kenia is geen apparaat te vinden dat nog alle originele onderdelen bevat. Dus ook de e-bikes hebben in no-time allerlei componenten die er niet op thuishoren. Arbeid is supergoedkoop en iedereen kan klussen. Kenia was een arm land en dan word je vanzelf wel vindingrijk, los je alles zelf op. Inmiddels zit de Keniaanse economie in de lift en zie je langzaam maar zeker ook op dit punt veranderingen.
 
Dat een goed idee ook wel wat wind in de rug kan krijgen, blijkt nu de benzineprijzen de pan uit rijzen. De Keniaanse economie draait feitelijk op dagloners. Niet alle Kenianen natuurlijk, maar wel velen. Zij starten de dag met 0 dollar, zetten in de delivery-handel ongeveer 8 dollar om, maken op één dag ongeveer 3 dollar winst, geven dan alles weer uit en houden aan het einde van de dag 0 dollar over. Zo bouwen zij nooit vermogen op om bijvoorbeeld te investeren in een e-bike. Maar als de brandstofcomponent dan opeens zo ongelofelijk stijgt, dan is de Keniaan een goede rekenaar. En is een e-bike een stuk goedkoper! Waardoor er aan de dagelijkse uitgaven meer te besteden is, naast de brandstof die normaal gesproken voor de motorfiets gekocht moet worden.

eBee.Africa speelt in op de markt, de gebruikers krijgen een ‘pay as you go’-abonnement en lossen de aankoop van hun e-bike daarmee af. Inmiddels zijn ook al veel onnodige onderdelen van de fietsen afgehaald waardoor deze ook nog eens 100 dollar goedkoper geworden is. Incasso blijkt, net als elders in de wereld, ook in Kenia een heikel punt. eBee werkt samen met een lokale afbetalingspartner. En met een bedrijf dat de batterij van de e-bikes kan deactiveren als er niet betaald wordt. Ook dat is heel Keniaans, of Afrikaans, mensen huurkopen veel consumentengoederen, en die gaan ‘gewoon’ uit als er niet betaald wordt: ijskasten, tv’s, telefoons en nu dus ook e-bikes.
 
Hoe het verder gaat in Kenia? Op 9 augustus zijn er weer presidentsverkiezingen. Of er systemische veranderingen komen die voor dit land eigenlijk wel noodzakelijk zijn, zal moeten blijken. Kenia is in Afrika een voorbeeldfunctie van een redelijk stabiele overheid, maar leunt sterk op multinationals als Shell om de boel draaiende te houden. Die doen dat door hun eigen tankstations te financieren zodat die kunnen blijven leveren, terwijl benzinestations zonder die kredietlijn dicht moeten omdat zij geen nieuwe voorraden kunnen inkopen. De rijke Keniaan blijft rijden in zijn verworven Toyota 4x4 Landcruiser. De auto is het statussymbool, de motorfiets het vervoermiddel. Maar Isidoor heeft goede hoop. Kenia is het ‘IJsland van Afrika’, de elektriciteit wordt opgewekt met aardwarmte. Op een gegeven moment zal men het licht zien.
 
Het oud-ledennetwerk heeft ook hier haar werk gedaan. Doeke Boersma (RSC 1999) heeft Isidoor, zijn zakelijke partner Joost Boeles en een paar van hun Keniaanse medewerkers [Red.: zie foto, Isidoor is bijna onzichtbaar op de achterste rij] zijn bedrijven GoSharing en E-bike-To-Go laten zien. Doeke en Isidoor onderhouden inmiddels goede contacten met elkaar. Wie weet wat daaruit voort gaat komen.
 
Dank je wel Isidoor, voor je enthousiaste verhalen. Wat een avontuur! Houd ons op de hoogte. Oud-leden en huidige RSC/RVSV-leden kunnen ook hun verhaal inzenden. De redactie zal dan bepalen of het geplaatst kan worden, kan het hier en daar redigeren, of een van de verslaggevers contact laten opnemen.
 
Als u meer wilt weten over zaken doen in Afrika, en Kenia in het bijzonder, neem dan contact op met redactie@verenigingwalhalla.nl als u nog geen betalend lid bent. Betalende leden kunnen met hun account inloggen in de Oud-Ledenalmanak van Vereniging Walhalla en daardoor rechtstreeks contact opnemen met Isidoor.