Walhalla

Door Jaap Wertheim (1958)

Barend Abeln, geboren in Batavia is na de Jappenkampen met zijn ouders en   broers teruggekeerd naar Nederland, waar zijn vader directeur werd van de EVD (Economische Voorlichting  Dienst) en in 1972 de naamgever was van de strand taveerne Bikini, de latere disco in de R.S.S. Hermes (thans Walhalla).

Barend doorliep de lagere en middelbare school in Den Haag en was Exchange Student met de American Field Service in Minneapolis in 1957/58. Wij ontmoetten elkaar in juli 1958 in Washington DC in de bus van het Washington Monument op weg naar het Witte Huis voor een ontmoeting met President Dwight D. Eisenhower. Barend schaamde zich diep. Na een jaar weg van Nederlanders en de Nederlandse taal werd hij ruw geconfronteerd met uitgelaten medestudenten, die na een jaar weer bijeen zich luidkeels uitten met volksliedjes als “Lepel in de brijpot” en “Bij ons in de Jordaan”.  Ik zat voorin, achter de microfoon en hield de stemming erin. Echter, niet voor Barend Abeln.

Op de boot terug naar het vaderland hebben wij (nader) kennis gemaakt en kwamen elkaar weer tegen bij het inschrijven op de Nederlandsche Economische Hoogeschool (NEH) in Rotterdam op de Pieter de Hoochweg, bij de Corpstafel. Een paar dagen later weer bij kapper “Berlijn” voor de kaalscheer-ceremonie vóór het binnenklimmen in Sociëteit Hermes aan de Eendrachtsweg; en aldaar onder de Polaktafel. In de groentijd (Kalkschandaal) werden wij beiden gekozen tot jaarbestuurder, Barend als kandidaat-president; ik als secretaris. Maar daar was de toenmalige senaat het niet mee eens. Als “Abeltje” werd hij dagelijks na het binnenkruipen in de senaatskamer gevraagd het juiste aantal aanwezige feuten te melden/schatten. De eerste keer raadde hij maar wat, maar al spoedig had hij een fluistersysteem georganiseerd die hem in een  mum van tijd van achteren naar voren het juiste (?) aantal wist door te geven. Tot grote verbazing van Herbert van Schendel (1954), de toenmalige rector. Barend werd door de senaat afgeserveerd als jaarpresident en in zijn plaats aan George Wesly (1958) de eer gegund.

Er werden 2 jaarclubs gevormd, de Ta(r)taren – merendeel afgezwaaide oud- dienstplichtigen - en de Zaaiers,  de jonge broekjes. Barend en ik waren zaaiers; Barend werd ernstig ziek. Hij hield zich rustig, veelal in Den Haag. Hij kreeg een speciale examenregeling voor zijn propjes. Hij spoedde zich daartoe naar Rotterdam voor het mondeling afleggen van het propedeuse-examen. Hij trad echter per abuis de Zeevaartschool binnen; ook aan de Pieter de Hoochweg, maar aan  de overkant van de NEH. Hij slaagde; werd kort daarna vertegenwoordiger van AIESEC in Rotterdam en ook directeur van de Stichting Syllabi, naast zijn baan als koerier bij een stoffengroothandel. Hij klom op tot Rector van de Senaat (1961/62). Teneinde de extra kosten van de senaatsperiode te kunnen dragen werd ons door Heineken een aanbod om een strandtaveerne in Hoek van Holland te exploiteren; de naam werd Bikini dus. Barend behaalde het horeca-vakdiploma.

Na zijn afstuderen is Barend als econoom gaan werken op de economische afdeling van Unilever en adviseerde de raad van bestuur over de kansen en risico’s voor Unilever in de rest van de wereld. Na deze theoretische droogzwemoefening ging Barend over naar de marketing, met name de diepvriesafdeling, waar hij onder meer nieuwe producten ontwikkelde, zoals kippenlevertjes en verrassende succesvolle consumptie-ijssmaken. Hij werd door een vroegere collega gevraagd om bij Buitensteê  in Nederland kleinschalige vakantiedorpen te ontwikkelen. Nederland bleek alras te klein en werd ook administratief nagenoeg ondoenlijk om te groeien. Barend verlegde zijn horizon naar het zonnige Zuiden, de Côte d’Azur.

Ons gezin was naar Oslo geëmigreerd om als pionier voor McKinsey Noorwegen te ontginnen (aluminium expert) als aanloop naar standplaats Washington. Barend zag zijn kans schoon en bood ons aan als partner naar Mougins (Alpes Maritimes) te verkassen.  Ik nam ontslag bij McKinsey en werd projectontwikkelaar; spannend, vol risico’s, maar wel in een paradijs op aarde. Politieke en financieel-economische spanningen ten spijt werd het risico - ondanks een verbluffende groei en navenant resultaat - ons te groot. We hebben ons zakelijk partnership beëindigd en zijn ieder ons weegs gegaan.

Voor Barend tijd om zich geheel te wijden aan theoretische verhandelingen hoe seizoenscorrecties toe te passen op (getallen)reeksen, door seizoensinvloeden theoretisch te elimineren om een zuiver seizoen vrij beeld te krijgen van de ”werkelijkheid”. Hij had daartoe met behulp van een (ouderwetse) rekenliniaal een nieuwe analysetechniek bedacht, waarmee hij trachtte aan te tonen dat wetenschappelijk ontwikkelde geavanceerde theoretische modellen feilbaar, achterhaald waren, traag werkten  en telkens dienden te worden herzien/herrekend. Zijn model was het panacee om met efficiënt, zonder nadere correctie, snel zonder voorbehoud een in 1 keer over een goede, zuivere analyse te kunnen beschikken.

Een doorbraak? Volgens Barend, zonder twijfel. De grootste dooddoener van een gerenommeerd Nederlands politicus, oud-minister, oud lid van de W.R.R. was wel. “Als dat model echt wat zou zijn, dan was het natuurlijk allang, veel eerder uitgevonden”. Natuurlijk door een expert, econometrist, statisticus, of seizoenspecialist en niet door een “leek”. Barend wilde daar niets van weten. Hij zette door, hij was bevlogen en had zijn inziens gelijk. Hij bezocht congressen wereldwijd, legde uit, hield voordrachten; bijna tevergeefs. Totdat een Groningse econometrist er wel iets in zag. Met als “co”-auteur is Barends levenswerk  “Seasonal Adjustments , A Real-Time Approach” - in  januari 2023 door uitgeverij Springer Nature Switzerland AG uitgegeven in de reeks “SpringerBriefs in Economics”, presenting concise summaries  of cutting-edge research and practical applications across a wide spectrum of fields, featuring compact volumes of 50 to 125 pages, covering a range of content from professional to academic”.

Tijdens het updaten van deze uitgave is Barend in het harnas gestorven; de ultieme perfectionist, super geestig, immer relativerend.

Barend trouwde in 1991 met pianiste en docent Christine Maclaine Pont; zij kregen een zoon, Eduard; beiden trots en dankbaar, in herinnering aan hun “Bri.  Een bijzondere man is van ons heengegaan, mijn oudste, langste en beste vriend; zijn “Knor”.

                                                            -o-