Walhalla

Door Maxime Kaplan (1972)

Onze Rotterdamsche Studenten Sociëteit heeft in alle jaren vanaf het begin diverse namen gehad, waarvan Walhalla, Hermes en nu opnieuw Walhalla ongetwijfeld alle bekend zijn. Maar waarom zijn deze namen gekozen? Maxime Kaplan (1972) doet verslag.

Teruggaande in de tijd, op 8 november 1913 vond de opening van de Nederlandsche Handels-Hoogeschool (NHH) plaats, met het begin van de colleges op 10 november van dat jaar. Kort hierna, op 21 november 1913, was er de oprichting van de Rotterdamsche Studenten Sociëteit 'Walhalla', met in die tijd in een zaal in 'Hôtel Coomans'. Waarom de naam Walhalla toen is gekozen is onbekend, maar als hypothese is er wel iets over te melden. In de tijd waarin dit speelde, in het begin van de twintigste eeuw, vierde de Romantiek in de muziek hoogtij. Zeer populair in die tijd was de componist Wagner, in wiens opera's de Germaanse godenwereld een belangrijke rol speelde. De woonplaats van de Germaanse goden is het Walhalla, en dit vonden de eerste Corpsleden kennelijk interessant genoeg om deze naam voor de Sociëteit te kiezen. Vergelijk het begin en het einde van het bekende Sociëteitslied, afkomstig van eerste Sociëteitspresident Frits Vredenrijk Engelenburg (1913) en zoals te vinden is in de mooie Liederenbundel van Norman Schreiner (1962):

Walhalla is de schoonste zaal
Van vele schone zalen
Daar dronken Goden allemaal
Hun most uit hersenschalen

[...]

Wij willen allen Goden zijn
En in Walhalla leven

Het Walhalla is echter niet alleen de woonplaats van de goden, maar het Walhalla heeft ook een tweede betekenis. Volgens de tweede betekenis is het Walhalla de verblijfplaats van gesneuvelde krijgers. Vermoedelijk is in de loop van de Eerste Wereldoorlog, met miljoenen doden, de tweede betekenis van Walhalla de eerste betekenis gaan overvleugelen, waardoor een gewenst leven in Walhalla in de loop der tijd toch minder met studentikoos plezier werd geassocieerd dan met een Germaans dodenrijk. Ook de Duitsers waren tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog toch wat minder populair geworden om zo te zeggen, dus, wederom als hypothese, al met al waren er goede redenen om de naam Walhalla te verlaten. In de RSA 1919, op p. 100, is dan een naamsverandering van de Sociëteit te vinden van Rotterdamsche Studenten Sociëteit 'Walhalla' naar Rotterdamsche Studenten Sociëteit, effectief op 31 mei 1918. In deze almanak van 1919, op de genoemde pagina 100, is overigens sprake van een ‘voorloopige’ naamsverandering, waaruit kan worden opgemaakt dat men in ieder geval af wilde van de ongewenst geworden naam ‘Walhalla’, maar dat men het toen nog niet eens was over een nieuwe naam. Voor een nieuwe naam lag een god voor de handel voor de hand, gezien de Rotterdamse opleiding van de NHH. Bij de andere Corpora is een Latijnse naam gekozen voor de betrokken sociëteit, maar in Rotterdam was de in aanmerking komende Latijnse naam van de handelsgod, Mercurius, al in gebruik bij een vakbond en bij diverse winkels en bedrijven. Het Latijnse Mercurius viel dus af, en uiteindelijk is de in ieder geval toen niet elders in gebruik zijnde Griekse handelsgod Hermes gekozen voor de naam van de Sociëteit, een uitermate sterke naam die terecht het zeer lang heeft volgehouden. De naamsverandering van Rotterdamsche Studenten Sociëteit naar Rotterdamsche Studenten Sociëteit 'Hermes' heeft overigens plaatsgevonden op 1 september 1919.

Los van het bovenstaande is het frappant dat we nergens definitief gedocumenteerd hebben kunnen vinden wat de redenen waren voor de toenmalige naamsveranderingen. Vanuit ons bestuur van het Corpsmuseum hebben we indertijd, zelfs in de begintijd van het Corpsmuseum ongeveer tien jaar geleden al, hieromtrent de diverse archiefstukken bekeken, zoals gedeponeerd in het Rotterdamse Gemeentearchief. Bekeken daarbij zijn de archiefstukken van het Sociëteitsbestuur globaal vanaf 1917 tot en met 1921. De betrokken stukken waren notulen van ALV's van de Sociëteit, notulen van vergaderingen van het Sociëteitsbestuur en ingekomen en uitgegane stukken van het Sociëteitsbestuur. Ook Senaatsnotulen en andere stukken, en notulen van ALV’s van het RSC zijn trouwens nagegaan. Twee keer werd in de sociëteitsstukken wel gevonden een opmerking dat de sociëteitsnaam veranderd was, maar hoe dan ook, enige redengeving ervoor werd nergens aangetroffen. We kunnen het uiteraard gemist hebben, dit is altijd mogelijk, zeker bij slecht leesbare handschriften, maar we kunnen vermoedelijk vooralsnog het beste uitgaan van de bovenvermelde hypothesen.

Bij de fusie tussen het RSC en de RVSV in 2017 is de naam van de Sociëteit opnieuw veranderd, van  Rotterdamsche Studenten Sociëteit 'Hermes' naar Rotterdamsche Studenten Sociëteit 'Walhalla', effectief per 1 augustus 2017. Ook hier is het onduidelijk waarom een naamsverandering nodig werd geacht. Gefluisterd werd wel dat een naamsverandering van de Sociëteit werd geëist om extra punten te scoren bij de fusiebesprekingen en dat men als een soort compromis dan maar opnieuw bij Walhalla is uitgekomen. Ik kan mij gezien de bedoeling van de toenmalige fusie tussen twee studentenverenigingen een dergelijke in dat geval zelfs volstrekt affreus te noemen benadering nauwelijks voorstellen, dus ik ga ervan uit dat het gefluister onjuist is en dat er andere redenen moeten zijn geweest voor de naamsverandering, redenen die verder onbekend zijn, in ieder geval aan mij.

Hoe dan ook, thans zijn wij weer een aantal jaren verder en misschien is het inmiddels zinvol, zoals wijlen Philip van Dok (1958) indertijd al suggereerde, om de Sociëteitsnaam opnieuw ter discussie te stellen, wat intussen zeer wel mogelijk is zonder gezichtsverlies voor de indertijd bij de fusie betrokken personen, die inmiddels ouder en hopelijk ook wijzer zijn geworden. De naam ‘Hermes’ is, en is altijd geweest, zoveel sterker dan de naam ‘Walhalla’, welke laatste naam, nog steeds, soms wel degelijk foute associaties kan oproepen. En de oplossing is zo eenvoudig: hernoem de totale Sociëteit traditiegetrouw opnieuw naar ‘Hermes’; noem de grote Zaal boven de Walhallazaal of gewoon ‘Walhalla’ en de zaal beneden wordt dan de Mimosazaal genoemd of gewoon ‘Mimosa’. Iedereen tevreden en de mores worden wat dit betreft eindelijk opnieuw gehandhaafd, zoals het goede Corpsleden betaamt; maar goed, zie maar wat jullie hiermee doen.