Walhalla

Interview Gilles Beschoor Plug (1980)

"Dit is het! Wij zullen allen goden zijn"

Door Willem-Frederik Metzelaar (1987)

Vereniging Walhalla werkt vanuit de kernwaarden verbinden, kennis delen en teruggeven. Het lidmaatschap heeft voor de meesten van ons een positieve toegevoegde waarde gehad. En sommige oud-leden geven iets terug aan de oud-ledengemeenschap.

Wij hebben afgesproken op Paviljoen De Witte, de ‘buitensociëteit’ van de Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte die door haar leden alleen in het zomerseizoen gebruikt wordt. In een omgeving waarin Gilles Beschoor Plug (1980) helemaal op zijn plek is, kijkt onze ambassadeur in Moskou vriendelijk om zich heen. Stijlvol in pak mét baard.

Aanleiding om bij elkaar te komen zijn de ontwikkelingen in Moskou, die ons allen zorgen baren. Een goed moment om eens nader kennis te maken met de man die Nederland vertegenwoordigt in een vijandige staat.

Gilles is in Nederland vanwege de jaarlijkse ambassadeursbijeenkomst, die na twee jaar eindelijk weer fysiek kan doorgaan. Alle ambassadeurs komen bij elkaar en bespreken verspreid over een aantal dagen de ‘stand van de wereld’.
 
Als geboren Amsterdammer verhuist de jonge Gilles als twee maanden oud wurm naar Dordrecht, omdat Vader Beschoor Plug gaat werken bij de Holland Amerika Lijn in Rotterdam. Op schooldagen fietst de jonge Gilles dagelijks naar het Gymnasium van het Noordendijk.  Zijn vader is directiesecretaris van de HAL-directie en wordt gevraagd om voor zijn werk naar de USA te verhuizen. Dat vindt hij iets te gortig. Vader Beschoor Plug pakt de studie Rechten op en wordt rechter in Utrecht. Gilles besluit na het ‘Gym’ ook rechten te gaan studeren. Maar dan wel in Rotterdam. Een wat afwijkende keuze indertijd, want Rotterdam is dan toch zeker de ‘Stad der Economen’. Tijdens de Eurekaweek komt hij ook in de zalen van Sociëteit Hermes terecht. En daar ziet hij het meteen: “Dit is het! Wij zullen allen goden zijn en in Walhalla leven.” De keuze is gemaakt.

Gilles is dan een lange slungel - zoals hij het zelf zegt - met weinig zelfvertrouwen. De studentenvereniging en de universiteit zijn vormend. Het wordt een vrolijke studententijd met veel humor en een leuke jaarclub ‘Rauwkost’.  Hij belandt in het A.H.V. AIESEC Huis. In dit huis is hij als rechtenstudent de eerste die geen economie studeert, gaat in het M&T bestuur, wordt redacteur van de Almanakredactie, neemt zitting in de Commissie van Bijstand en vervolgens als Vice-President in het – beroemde – College Kersten. Frits Kersten (1979), begaafd Corpspianeur en President College, die veel te jong overleden is.
 
Meteen na de studie wordt hij onder de wapenen geroepen en vervult zijn dienstplicht bij de inlichtingendienst M.I.D. Hij heeft, zegt hij met een glimlach, “nog nooit zo hard gewerkt.” Want dat houdt in acht uur per dag Russische les, iedere dag een overhoring. Bij drie onvoldoendes was het linea recta naar het kantoor achter een bureau als Soldaat Schrijver. Een baantje dat je niet per se ambieerde om je diensttijd uit te dienen. Studeren dus! Als er heden ten dage aan hem in de rol als ambassadeur wordt gevraagd waar hij zo goed Russisch heeft geleerd, zegt hij vaak dat hij in de Koude Oorlog Russische krijgsgevangenen had moeten ondervragen. Met een knipoog natuurlijk! De fascinatie voor de Russische taal is aangewakkerd.
 
Al heel vroeg weet Gilles dat hij diplomaat wil worden. Op de middelbare school houdt hij er al voor zijn klasgenoten een spreekbeurt over. In het Frans. Na de diensttijd meldt hij zich bij Buitenlandse Zaken, met duizend anderen, en komt zo, als een van de weinigen die jaarlijks geselecteerd worden, in het befaamde ‘klasje’. Waar maar vijftien jongelui aan hun opleiding tot diplomaat mogen beginnen. Het is een intensieve, leuke en leerzame periode. Vanwege zijn goede beheersing van de Russische taal is de eerste uitzending naar Rusland als derde secretaris, onder op de ladder; een roerige tijd. Het is collega ambassadesecretaris Frans Timmermans die Gilles vroeg op een ochtend in augustus 1991 belde met de dringende mededeling: “kom naar de ambassade! Er is een coup gaande”. Sommigen van ons kunnen Jeltsin nog zien staan op de tank voor het ‘Witte Huis’ in Moskou. De Sovjet-Unie stortte in elkaar. De Nederlandse ambassade had een belangrijke taak te volbrengen, zij behartigde de belangen van Israël. Dat betekende dat de ambassade de joodse mensen die het land uit wilden, moest helpen.
 
De oude tijden op de Nederlandse ambassades zijn voorgoed voorbij. Zo ook de etiquette die destijds werd nagevolgd en gerespecteerd. Dat iedereen naast zijn bureau ging staan als de ambassadeur binnenkwam is immers ook niet meer van deze tijd. Als jongeman op een ambassade kon het ook voorkomen dat je samen met je echtgenote in de auto zat te wachten voor het geval dat er een echtpaar niet kwam opdagen voor een diner op de ambassade. Het hoorde er in die tijd allemaal bij.
 
Het aantal standplaatsen waar Gilles is gaan dienen vormt een indrukwekkende lijst; met af en toe weer een paar jaar op het ministerie in Nederland. Een bijzondere periode daarin is dat Gilles persoonlijk secretaris werd van Koningin Beatrix en Prins Claus. Op zo’n positie leer je echt hoe Nederland in elkaar steekt. Wat voor een diplomaat niet geheel onbelangrijk is! Zijn plaatsing als plaatsvervangend ambassadeur in Damascus tekent zich door de ontvoering van twee kleine kinderen door hun vader, die hen bij de moeder in Nederland weghaalde. Door een ingenieus plan van de ambassade lukt het de kinderen (8 en 10 jaar oud!) om te weg te rennen en met een taxi naar de Nederlandse Ambassade te vluchten. Waar zij vervolgens een half jaar moeten wachten totdat de vader toestemming geeft dat de kinderen weer terug mogen naar hun moeder. De ambassade is in die tijd het woonhuis en de school voor de kinderen. De staf verdubbelt zo’n beetje, met bewaking, een psycholoog en een lerares. En dit avontuur loopt goed af!
 
Zelfs met een internationale carrière komt je nog dezelfde mensen tegen. En niet alleen Rotterdammers die overal ter wereld zaken doen. Tijdens zijn ambassadeurschap in Tel Aviv ontmoet Gilles Israëliërs die tijdens zijn jaren in Moskou via de Nederlandse ambassade de Sovjet-Unie hebben verlaten. En na al zijn omzwervingen komt Gilles met zijn gezin weer terug in een bekende stad: Moskou. Daar is hij sinds 2021 ambassadeur. De stad is aanzienlijk veranderd na zijn eerste standplaats. Het New York van Europa, een fantastische stad om te wonen. Maar donkere wolken pakken zich samen en sinds vorig jaar nemen de dreigingen toe. Het Kremlin ziet Oekraïne steeds verder ‘afdrijven’ naar het Westen. De Amerikanen waarschuwen keer op keer, maar niemand lijkt erin te geloven. Als Poetin tot actie overgaat, blijkt wel dat hij verrast is door de eensgezinde reactie van het Westen. Het is heel naargeestig om mee te maken hoe er in Rusland met de Oekraïne wordt omgegaan. Er wordt een culturele genocide gepleegd, waarbij bij wijze van spreken het hele land wordt uitgegumd. De retoriek lijkt heel erg op het Nazi-Duitsland van die tijd.
 
Voor Gilles wel bijzonder dat zijn tweede periode in Moskou van net zo’n wereldwijde betekenis is als de eerste, toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel. Voor de ambassade betekent het ook dat het werk sterk verandert. Inhoudelijke zaken, zoals bedrijfsbezoeken en culturele zaken, worden nauwelijks meer gedaan. De staf is ruim gehalveerd nadat Rusland vijftien diplomaten heeft uitgezet, als reactie op de Nederlandse uitzetting van zeventien Russische spionnen.  Als een diplomaat als persona non grata per direct het land wordt uitgezet is hij voor een aantal jaren niet meer welkom.

De uitwerking van deze oorlog zal nog lange tijd diepe sporen achterlaten. Niet alleen in Rusland, maar ook in Nederland waar de gevolgen voor energietoevoer en inflatie steeds duidelijker worden. En wereldwijd, nu de aanvoer van granen vanuit Oekraïne en Rusland stokt. Aan Gilles blijken hier de voordelen van zijn rechtenstudie in de bakermat der economen!

Gelukkig kunnen Gilles zijn echtgenote nog veilig over straat. Er is nog een zekere hoffelijkheid, maar de incidenten gericht tegen buitenlanders nemen toe en het wordt grimmiger.
 
Als waarschuwing krijgen wij mee: “De Nederlander moet niet naar Rusland gaan hangen of het gaan vergoelijken. Houd de rug recht en ‘dispereert niet’! Wel moeten ons blijven realiseren dat we een groot probleem hebben met de autoriteiten, niet met de Russische bevolking die onder de knoet van het Kremlin zit.”
 
Dank je wel, Gilles, voor dit openhartige interview op zo’n bijzondere plek met uitzicht op het Scheveningse strand. Je bent inmiddels weer in Moskou en wij wensen je al het beste toe. Ongetwijfeld een prachtige kans om als ambassadeur deze ervaringen te mogen opdoen, maar beslist geen sinecure.