Walhalla

Door Norman Schreiner (1962)

Geld uitgeven is een vrijwel dagelijkse bezigheid. Voor een deel gaat dit naar onze zogeheten vaste lasten, maar wat wij overhouden kunnen wij vrolijk besteden aan bijvoorbeeld spijs, drank, lekkernijen, lectuur, hobby, pretjes. Wanneer, waar en hoe wij het besteden, daar zijn wij dus vrij in.

 Maar het kan echter wel zo zijn dat je wordt geconfronteerd met een keuze waar je in eerste instantie geen zin in hebt. Waarover je delibereert, wikt en weegt, en je dan – tegen wil en dank – toch maar toegeeft. In het spraakgebruik noemen wij dat “eieren voor je geld kiezen”. Een merkwaardige uitdrukking, want wat moet je met die eieren? Welnu, Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale meldt dat het gezegde “eieren voor je geld kiezen” zijn oorsprong vindt in het boerenleven. Eieren hadden in vroeger tijden weinig waarde. Als armlastigen niet over geld beschikten, konden zij ervoor kiezen om met eieren te betalen. In de 16e eeuw was er in Friesland zelfs een zodanig gebrek aan de klinkende munt, dat men het ei simpelweg als betaalmiddel gebruikte. In plaats van één stuiver kon men ook dokken met 32 eieren. Dat bezit van waardevolle eieren ons nog steeds in feeststemming brengt, getuigt kennelijk de tekst van het aloude verjaardagsliedje “Ei, ei, ei, en we zijn zo blij. Marietje die is jarig en dat vieren wij.”

Vermeldenswaard is dat uit de bij macro-economen bekende geldhoeveelheidsformule van Iving Fisher MxV=PxT in dit geval de omloopsnelheid van het ei kan worden afgeleid. Een saillante randvoorwaarde was toentertijd dat tijdens de omloopperiode het kersverse ei wel binnen drie weken verhandeld of geconsumeerd diende te zijn, want daarna behoorde dit betaalmiddel abrupt aan het handelsverkeer te worden onttrokken. Gebeurde dit niet, dan konden eieren worden opgepot om te zijner tijd als projectielen te gebruiken na afloop van een mislukte podiumvoorstelling of bij het bestraffen van een aan het schandblok gekluisterde zwendelende burger.

Maar beter was om een kip te bezitten die gouden eieren legde. Dan had je geen zorgen. Je kon rekenen op regelmatige productie van bling-bling edelmetaal om een luxueus en zelfs patserig leven te leiden. De gevleugelde uitdrukking was toch niet voor niets: “Kip, ik heb je”?  Dus, hoe kies je daarom de beste eieren voor je geld? Het antwoord ligt voor de hand: start een kippenboerderij. Gebruik kakelverse eieren als betaalmiddel, maar offer de kippen die de gouden eieren leggen nimmer op voor de slacht.

Terug naar de Gouden Standaard?