Walhalla

In “De Keien” komt de werkelijkheid aan het woord

Door Nicoline Maters-Maarschalk Meijer (1970)

Op 3 november was het feest. De presentatie van het boek “De Keien – Rotterdamse studenten tussen handel en verzet” werd uitbundig gevierd in de Rotterdamse Laurenskerk, een legendarische plek. Toen in september 1940 acht jongens verdwaasd door het platgebombardeerde Rotterdam liepen waar zij aan hun studie Economie moesten beginnen, stond alleen de kerktoren nog overeind, als een wrang baken van hoop tussen de ruïnes van een verwoeste omgeving.

In dit bijzondere boek worden precies deze jongens gevolgd. Niet alleen de stad, ook hun verwachtingen van een bruisende studententijd liggen in puin. Toch weten ze elkaar bij het RSC te vinden waar ze de ontgroening doorlopen en jaarclub De Keien (1940) vormen. Hun omgeving biedt geborgenheid in de gruwelijke periode waarin zij zich moeten vormen. Nooit eerder is het dagelijks leven vol verwarring en twijfel zo minutieus in kaart gebracht. Het veilig bewaarde archief van Keien-voorzitter Wim van Dissel (1940) bevatte een schat aan stukken en een gedisciplineerd bijgehouden logboek van de dagelijkse wederwaardigheden van dit kleine groepje jongemannen dat zich langzamerhand, een voor een, soms met schroom, aan het verzet waagde.

Het boek, uitgegeven door de prestigieuze uitgeverij Atlas, onderscheidt zich van de gebruikelijke  ‘grootvader-vertelt’ verhalen waarvan Soldaat van Oranje het meest bekende is. Door de ogen van deze studenten komt in dit boek de harde werkelijkheid aan het woord, met alle hindernissen die er waren. De brede context wordt door hun blikveld juist breed uitgemeten in plaats van gekortwiekt tot een glorieus heldenepos waar verbanden gemakshalve vaak zijn weggelaten. Aan dit boek is 3,5 jaar wetenschappelijk onderzoek van schrijfster en historica Merel Leeman voorafgegaan. Dankzij de vondst op de zolder van een van de zoons van Van Dissel heeft zij dit diepgravende onderzoek in een aansprekende realiteit kunnen plaatsen. Het resultaat is een verhaal dat nog generaties studenten mee kan voeren in de werkelijkheid van de belevenissen, keuzes en af en toe de zo begrijpelijke uitweg van de parallelle studentenwereld.

Kortom: alle reden tot een uitbundige viering van dit boek dat een veel breder publiek dan alleen de studentengemeenschap aan zal spreken. Tot vreugde van de organiserende Stichting Rotterdams Studentenverzet (SRSV) die de uitgave mogelijk maakte, was de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (begenadigd spreker) bereid het eerste exemplaar in ontvangst te nemen. Een tweede exemplaar werd uitgereikt aan de Rector Magnificus Annelien Bredenoord, waarna het derde en vierde exemplaar werden overhandigd aan respectievelijk Allard Castelein (1977) (voorzitter Raad van Toezicht Erasmus Trustfonds) en Bertil Schuil (1961), initiator van dit bijzondere project en inmiddels erevoorzitter van SRSV.

Na de ‘plechtigheid’ was er een heuse run op de boekenstal waar schrijfster Merel onvermoeibaar zat te signeren en bood de borrel met hapjes donateurs, afgevaardigden van Universiteit, studenten- en reünistenverenigingen en veel andere betrokkenen alle ruimte voor een blij weerzien. De in groten getale aanwezige nabestaanden van de hoofdpersonen uit het boek maakten van de gelegenheid gebruik om zich als groep te laten vereeuwigen. De sfeer was zo opgewekt dat afgevaardigden van het historisch genootschap zich lieten ontvallen dat ze ‘nog nooit zo’n leuke boekpresentatie hadden meegemaakt’.

Dat niet alleen de Rotterdamse studentengemeenschap interesse toont in dit (tevens nogal onthullende) oorlogsboek, blijkt wel uit (pers)reacties en het feit dat – binnen een maand na verschijning – door Atlas al een tweede druk wordt voorbereid.

Voor wie nieuwsgierig is geworden, het boek is verkrijgbaar in de boekhandel of via de sites hieronder:
https://libris.nl/boek?authortitle=merel-leeman/de-keien--9789045048642

Het is als e-book verkrijgbraa via https://www.atlascontact.nl/boek/de-keien/