Walhalla

Door Kees Vermeer (1966)

Friedrich (Fred) Franz Albert Klein wordt geboren in Bandung op 8 april 1898. Zijn roepnaam is Frits. In Frankrijk waar hij later woont noemt hij zich Fred, omdat Frits te veel Duits klinkt). Zijn vader (1875-1898), met tevens de naam Friedrich Franz Albert, is planter in Nederlandsch Indië en overlijdt op 23 jarige leeftijd – bijna twee weken vóór de geboorte van zijn gelijknamige zoon – in Weltevreden (Batavia). Zijn moeder, Emma (Charlotte) Ploem (1873-1928) wordt geboren in Bandung en overlijdt op de leeftijd van 55 in Hilversum.

Terug in Nederland, gaat Frits in 1915 naar de 3e klas HBS in Apeldoorn en in 1916 naar de 4e klas. In 1918 meldt hij zich in aan bij de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag. Op 17 september 1918 schrijft hij zich in aan de Nederlandsche Handels-Hoogeschool (NHH) Rotterdam en is in de jaren 1918 en 1919 Corpslid. De NHH was toentertijd een tweejarige opleiding tot het Diploma Handelseconomie. Hij heeft een kamer aan de Maaskade 153a te Rotterdam. Zijn ouderlijk huis bevindt zich aan de Willem de Zwijgerlaan 133 te Den Haag.

Onduidelijk is of Frits zijn Diploma Handelseconomie heeft behaald. Op 27 november 1920 vertrekt hij van Rotterdam naar Parijs en krijgt een kunstopleiding aan de Académie André Lhôte van 1920-1922. Op de Académie de la Grande Chaumière in Montparnasse oefent Klein iedere middag portret- en modeltekenen. In het circus Médrano maakt hij tientallen studies en schetsen van de clowns Fratelini en de circuspaarden. Tevens maakt hij zijn eerste zwart/wit lithografieën met het circus als onderwerp. Daarna verhuist Frits in 1925 naar Saint-Tropez en vervolgens naar Cagnes-sur-Mer (bij Nice), waar hij tot 1939 woont.

In 1926 koopt hij een ruïne in Cagnes-sur-Mer en laat deze verbouwen tot woning en atelier. Hij trouwt in datzelfde jaar in Nice met Marie Raymond, een jonge apothekersdochter uit Nice. Het jonge echtpaar vestigt zich definitief in Cagnes. Marie Raymond (La Colle-sur-Loup, 1908 – Parijs, 1989) is kunstschilderes Zie: https://en.wikipedia.org/wiki/Marie_Raymond

Frits is aangenaam verrast door de intense felle kleuren van het zuiden en verandert direct de kleuren op zijn palet. De lichtintensiteit van de Midi haalt zijn jeugdherinneringen van Java op. Hij is een zonnige schilder. Veel kleur, veel circuspaarden, nu en dan een clown, strand- en boulevardgezichten. Veelzijdig: impressionistisch schilder, tekenaar, graficus, lithograaf, pastellist, aquarellist, beeldhouwer, decorschilder, wandschilder. Zie: https://www.kunstveiling.nl/veilingopbrengsten/detail/frits-klein/6Gw86t9S0MIkIGc4W8Iko4

In 1928 wordt hun zoon Yves geboren in Nice en zal in 1962 op de jonge leeftijd van 34 overlijden in Parijs aan een hartaanval. Yves is later een (wereld)beroemd schilder. Zie:  https://indischmuseum.com/yves-klein/.

In 1930 heeft Frits  zijn eerste tentoonstelling in Amsterdam, in de Galerie d'Art Francais, En in 1931 exposeert hij voor het eerst in Parijs bij Galérie Schotte in de Rue St.Georges. Hij krijgt goede kritieken, maar verkoopt slechts één schilderij. Dan gaat hij met de overige 19 schilderijen naar de heer Boendermaker van de Bergense School, die op één na alle stukken koopt en hem in 18 maanden betaalt. Zodoende kan het gezinnetje Klein voorlopig rustig doorleven. Ze huren enige tijd het huis van Charles Eyck in Fontenay-aux-Roses, dichtbij Parijs. Zie: http://www.dolfvanomme.nl/nl/collectie/kunstenaar/frits_klein/32

In 1937 vindt de Wereldtentoonstelling in Parijs plaats. Frits krijgt de opdracht het Pavillon de la Côte d'Azur te schilderen. Het worden 4 grote fresco's met als onderwerpen: vuur, water, aarde en hemel. Het paviljoen is na enige jaren afgebroken. Frits maakt in 1938 de kostuums en decors voor de operette "Die Fledermaus" van Johan Strauss voor de Koninklijke Schouwburg in Amsterdam.

Omstreeks 1939 gaat Frits weer terug naar Parijs en woont hier met zijn vrouw Marie Raymond enige tijd naast Piet Mondriaan. Omstreeks verkoopt hij 1945 zijn huis in Cagnes, waar hij inmiddels President de la Société des Beaux-Arts van Cagnes is geworden. Sinds 1947 bezoekt Frits Klein jaarlijks De Pauwhof te Wassenaar en doet in deze parkrijke omgeving inspiratie op voor vele aquarellen, olieverven en pastel, een techniek die hij sinds een jaar beoefent. De Pauwhof was een werk- en vakantieoord voor kunstenaars en intellectuelen. In 1948 is Frits samen met zijn vrouw gastdocent aan de Haagse Vrije Academie. Het Stedelijk Museum in Amsterdam organiseert in 1957 een retrospectieve tentoonstelling « Marie Raymond ».

In 1958 scheidt Frits van zijn vrouw en in 1960 hertrouwt met de Engelse schilderes Ursula Bardsley. In datzelfde jaar ontvangt Frits de Grand Prix de la Peinture Internationale de Villefranche-sur-Mer. Op 6 juni 1962 overlijdt zijn wereldberoemde zoon Yves op 34 jarige leeftijd aan een hartaanval te Parijs. Hij had de talenten van zijn ouders geërfd.

Klein exposeert in 1965 in het Stedelijk Museum te Schiedam en het Goois Museum te Hilversum. Ter gelegenheid hiervan verschijnt er een catalogus. Klein maakt een serie lithografieën voor opdrachtgevers in Amerika. Tevens reist hij naar Italië. Vervolgens verhuizen de Kleins naar het 16e arrondissement in Parijs. Daar wordt hij wordt vicevoorzitter van de vereniging van Nederlandse Beeldende Kunstenaars in Parijs. In 1967 is er een tentoonstelling van zijn werken in de Rotisserie Euromast te Rotterdam en in 1968 ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van Frits Klein een eretentoonstelling in de Rijksacademie voor Beeldende Kunst te Amsterdam. De tientallen kritieken zijn uitermate lovend en enthousiast. Klein wordt gedecoreerd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1972 verschijning het boek "Klein", geschreven door Sadi de Gorter, waarvoor Klein een litho in beperkte oplage vervaardigt.

Als Frits Klein 80 jaar wordt krijgt hij een overzichtstentoonstelling in het Van Gogh Museum (1978). De kritieken zijn zeer lovend. Drie jaar later, in 1981 legt hij reeks bezoeken aan het eiland Corsica af, waar vele nieuwe pastellen en aquarellen ontstaan. In 1986 verschijnt de filmdocumentaire ‘Frits Klein, 65 jaar schilder van het licht’. Zijn 90e verjaardag in 1988 wordt met een soortgelijk retrospectief in Pulchri Studio in Den Haag gevierd.

Frits overlijdt in Parijs op 24 april 1990 . Hij was een groot maar minder bekend schilder.