Walhalla

Familie Van Henegouwen: Actief en Betrokken

Door Willem-Frederik Metzelaar (1987)

Wij spreken af in het Hilton Hotel aan het Weena. Waar eens roemruchte Rotterdammers als Jules Deelder te vinden waren, en - waar in de geschiedenis van de Familie zich deels afspeelt - zitten nu twee leden van de Familie Van Henegouwen samen. Drie eigenlijk, want de verslaggever zelf is ook lid.

Naast de huidige generatie die een eigen bestuur heeft, is er ook een ‘Ouwe Poepenraad’.  Deze is vandaag vertegenwoordigd door Paul Roszbach (1981) JC Sta Paf, Familie Van Henegouwen, Bikini Management, Commissie van Bijstand, Rotterdamse Studenten Rugby Club, St. Nicolaasintochtcommissie (2x), Walhalla Golf Society, Oude Poepenraad Familie Van Henegouwen. Hij doet dat samen met Klaus de Clercq Zubli (1982), Patrick Weemering (1987), Maarten Albers (2007), Michiel Kruize (2011) en Aernout van de Goes (2010).

Naast Paul is ook de huidige leider van de familie aanwezig: Willem Jansen (2019) JC Alba, Aiesec huis, Commissie RunWithME en ‘Chef’ Familie van Henegouwen.

Families op de Sociëteit, altijd een onderwerp van gesprek. Aparte groepjes als onderdeel van de structuren van de studentenvereniging. Leden worden gevraagd, er is een selectie uit een jaar tijdens het eerste jaar en aparte mores binnen die groepen. Zij vormden decennia lang het dominante deel van de Sociëteit uit die dagen. En het ‘Spook van de jaren ‘80’, waar de geweldspiraal op haar hoogtepunt was binnen de ’Schoone der Schoonsten’, hangt nog steeds als een sluier om de twee families heen die onze vereniging rijk is. Al is die wel sleets aan het worden. En gelukkig maar. Want samen met het bestuur van de studentenvereniging wordt er hard gewerkt om de dagelijkse gang van zaken normaal te houden.  

Ook heden ten dage blijven de structuren zoals die bedacht waren door de stamvaders overeind staan. Hier en daar aangepast aan de moderne tijden. Normen en waarden verschuivingen zijn van alle tijden. Ook binnen de Familie Van Henegouwen zien wij dat. Er is een verschuiving van liederlijke studentengrappen en het tarten van de burgerlijke moraal van het naoorlogse Nederland, via het incrementele pad van de steeds sterker wordende geweldspiraal in de jaren tachtig, naar de huidige tijd waarin de studentenvereniging, de families en disputen de weg terug wisten te vinden naar een normale omgang met elkaar. Wat enige decennia geleden meer op een horde ‘echte supporters’ van een eredivisievoetbalclub leek, is inmiddels  veranderd in een groep brassende jongelui. Echt rustig zal zo’n familie niet worden, maar wie vraagt daar om?  

Ieder jaar wordt er een nieuwe ‘Chef’ gevraagd. Dit jaar is dat Willem Jansen, aangekomen in 2019. Hij wordt geheel volgens de traditie aangesproken met ‘Mijnheer de Chef’.

Waar onze lezers nieuwsgierig naar zijn is hoe deze familie omgaat met de huidige tijden, waarin dominant gedrag aanzienlijk minder gewaardeerd wordt dan in het grijze verleden. Althans, ook toen niet. Alleen was die ’Stem der Gematigdheid‘ wat minder zichtbaar dan nu.

Willem vertelt over de jaarlijkse cyclus van evenementen. Ieder jaar worden eerste jaars gevraagd door een lid van de Familie, en start er een inauguratieperiode van één jaar. Over de inhoud van de evenementen die de ‘kandidaten’ allemaal moeten doormaken om tot een hechte groep te vormen, kan de ‘Chef’ ons niet alles vertellen. Sommige zaken blijven intern. Maar wat de rest van de Sociëteit en corporaal Nederland kan zien is het Henegouwerbal, dat jaarlijks op de Sociëteit aan de Robert Baeldestraat wordt gehouden. Het Henegouwerbal wordt nog steeds gezien als een van de hoogtepunten van de jaarlijkse feesten en partijen van Corporaal Nederland. Jaarlijks is er een thema en verbouwen de kandidaten in één week tijd de ‘Zaal der Zalen’ om tot een ware feestzaal. 

In tegenstelling tot een aantal jaren geleden worden de ontmoetingen tussen de families niet meer gehouden tijdens de zaalavonden. Waar alle leden in het verleden getuigen konden zijn tussen de rivaliserende Corpsfamilie der Vogels en de Familie Van Henegouwen, gebeurt dat inmiddels op een besloten zaalavond. Mijnheer de Chef wil daarover alleen kwijt dat het van een echt handgemeen niet meer komt. Dat is van vervlogen tijden. De ‘Chef’ en de ‘Vluchtleider’ wisselen wat teksten uit, die vooral ludiek behoren te zijn, er wordt wat gebrast en vooral verbroederd met een stevig glas bier. 

Wat Willem ten slotte graag wil rechtzetten zijn de spookverhalen die hardnekkig de ronde blijven doen. Zoals de beweringen dat de kandidaten alles voor de familieleden moeten betalen, een jaar lang. “Het is inderdaad zo dat het een intensief jaar is. En dat er wel verwacht wordt dat je je inzet. Dat kost tijd en geld. Inderdaad. Maar alle leden van hun tak dragen hun eigen kosten. Dat is altijd zo geweest en zal altijd zo blijven. Lid zijn en willen worden van de Familie Van Henegouwen is niet zomaar een dingetje en het zijn voornamelijk actieve en betrokken leden die een extra stapje willen doen om zich lid van de Familie Van Henegouwen te kunnen noemen.” 

 —————————————————————————————————————————————-

De geschiedenis van Familie Van Henegouwen

Door Toon Schipper (1959) -
JC Antilopen, Chateau Hainaut, Familie van Henegouwen (één van de stamvader), Almanak Redactie, Aglo Saxon Society, drs P. Genootschap, Redactie Blad Hermes  

Château Hainaut, Henegouwerlaan 22

“De bouwtekeningen zijn verbrand met het bombardement van 1940”, meldt het Gemeentearchief. De enige vermelding die nog aanwezig is, is een soort stamkaart. De bouwvergunning werd afgegeven op 27 juni 1911 en het pand was bewoonbaar vanaf 11 februari 1912. In het telefoonboek Rotterdam uit het jaar 1915 staat: Tel.nr. 6648 Zonneveld & Landheer, woonhuis, Henegouwerlaan 22. En als men langs de gevel loopt, staat daar het bouwjaar 1911 vermeld. 

Google Steetview geeft een goed beeld van het pand: https://maps.app.goo.gl/XWLMsSps5h97kDaJ9?g_st=ic

Eind 1959 zag Toon Schipper een advertentie in het NRC Handelsblad: 

Te huur Henegouwerlaan 22,
2 verdiepingen. 
Prijs n.o.t.k. te bevragen bij mr. Th.L.W.H. Goeman, telefoon 125579

Het huis bleek zeer geschikt te zijn voor een “bomvrij” onderkomen, dat wil zeggen zonder hospita, voor circa 6 “nette” heren.

Op de eerste verdieping was er een grote ”deftige kamer” met balkon aan de achterkant, een kleine kamer aan de voorkant en de grote “gemeenschappelijke kamer” met grote erker aan de voorkant. Verder was er een plee en een keuken. Op de 2de verdieping waren er twee redelijk grote kamers aan voor- en achterkant, een grote zolder met bar, “het kleine peeskamertje” aan de voorkant, het telefoonhok en de badkamer.

De huurovereenkomst werd gesloten voor de eerste en tweede etage van het pand Henegouwerlaan 22 met A.P.V. Schipper c.s., met ingang van 1 februari 1960. De advocaat Goeman bleef kantoor houden op de benedenverdieping. Wij hadden geen last van hem omdat hij het niet bijster druk had. Toon Schipper (1959) cum suis waren Philip van Dok (1958)†, Bart Jan Dorlas (1960)†, Hans Blankert (1959), Herman Schreuder (1959)† en Jan Bol (1958)†. Niet lang daarna volgden Bob Kiès (1960), Jan Menzo de Muinck Keizer (1960), Henry Schäffer (1960), Meindert van der Zwaard (1962)†, Jan van den Belt (1963), Ton Brak (1959) en Bernhard Dalenoord (1963)†.

Snel werd het huis gemeubileerd door op De Rotterdamsche Veiling alle spullen te kopen die nodig waren. Er werd een bakfiets gehuurd om de huisraad naar het al spoedig “Château Hainaut” gedoopte pand te vervoeren.

Er werd veelal gemeenschappelijk geluncht. Er was een pot en om de beurt werden er boodschappen gedaan in de winkeltjes achter de Henegouwerlaan. Naar de bakker ging je maar al te graag. Daar was Nienke van de Bakker die ons aan brood hielp en die toch een soort heilige maagd was voor ons.

Het is haast niet te geloven, maar er was ook een adres waar heet water verkocht werd. De buurt achter ons had voor een groot deel geen heet water in huis en vooral in het weekend ging men in de tobbe. Vele Corpsleden werden ingeschakeld bij het aanleggen van het aardgasleidingnetwerk nadat de Nederlandse gasbel bij Slochteren geëxploiteerd ging worden. Een gigantische operatie waarna alle huizen aardgas en veelal een geiser kregen. Zo verloor ook de heetwaterhandel in onze achterbuurt zijn business.

Wij maakten ook mee dat het Rotterdamse water absoluut ondrinkbaar was. Wij vulden buiten de stad lege melkflessen met drinkwater. Dat ongemak heeft nog behoorlijk lang geduurd.

Op de brug vlak bij ons stond een kraam waar berenlullen en broodjes uierboord verkocht werden. Uierboord, ook wel broodje koeientiet genoemd, was een echte Rotterdamsche lekkernij en specialiteit.

Bij Betsie Engers Uitdragerij, kocht eenieder een rok, jacquet en smoking. (Mijn jacquet is nog in onberispelijke staat; al drie kinderen trouwden erin, en op het ingenaaide label Ibeling Tailors Rotterdam 7 juli 1920 stond de naam‘ Steinvoorte’ met pen geschreven

Studenten hadden in die tijd geen auto. Uitzondering was de Fiat Topolino van Bart Jan Dorlas (1960). Iets later kocht Herman Schreuder (1959) een DKW 3=6 Cabriolet om vooral indruk op "Elles" (=VVSL)  in Leiden te maken. De rest fietste of liep.

Vanaf het begin werden er feesten en partijen georganiseerd. Damesjaarclubs kwamen compleet vooral uit Leiden en Utrecht naar het “Château Hainaut”. Om contacten met de lokale bevolking aan te halen werden “themafeesten” georganiseerd. Zo waren er specifieke doelgroepen zoals verpleegsters, kapsters, Bijenkorfmeiden, VVV’sters voorbehouden aan meisjes uit Kralingen. De VVV’sters nodigden ons graag terug. Wij herinneren ons allemaal de partijen door hen georganiseerd in een molen bij Kinderdijk. Bob Kiès (1960) bleek uiterst succesvol in het “omlullen” van de dames om bij ons langs te komen. Zijn hit rate was hoog en daar profiteerden de minder succesvolle Henegouwers weer van.

Philip van Dok (1958) was de grote animator van vele activiteiten die het Corpsleven aangingen. Allereerst was het zijn initiatief om een nieuwe familie te creëren. Wij werden Corpsvader en onze zoons werden lid van onze familie. Wij noemden de familie naar het huis Henegouwen. Het was een goed initiatief en de familie werd op een onstuimige avond erkend. Er moest in de gauwigheid nog een “vies lied” gemaakt worden en dat werd het roemruchte Henegouwerlied. De familie breidde zich snel uit en leverde vele prominente Corpsfunctionarissen.

Enfin… zoals gezegd, Philip van Dok (1958) is de onbetwiste man die de pater familias van de Familie Van Henegouwen” genoemd mag worden. Onze Primus inter Paris. Daarnaast komen uit zijn koker de Anglo Saxon Society, ofwel een stiff upperlip gezelschap dat door zijn inspiratie ook groeide en bloeide. Ook nam hij het voortouw bij het opstarten van het Intercorporale Gezelschap met als motto “take your member in your hand”. Over en weer werden vele buitenlandse bezoeken aan Delft, Leiden, Groningen, Wageningen en Utrecht gebracht.  

Het was ook een tijdperk dat er verloofd werd. Er werden grote verlovingspartijen op de Henegouwerlaan 22 georganiseerd. Dan werd bijvoorbeeld de Delftse Studenten Dans Harmonie (DSDH) uitgenodigd om de muziek te verzorgen of Hongaren zoals “Lajos Veres”. Furore maakten de Beatles en The Roling Stones: “I can get no satisfaction” & “I love you yeah, yeah” waren populaire nummers. Chubby Checker introduceerde weldra de twist Alles stond op z’n kop.

De Henegouwers van het eerste uur waren alom actief, zo ook in de Liberale Studenten Vereniging Rotterdam (LSVR). De confrontatie werd niet geschuwd in een tijd van de opkomst van de Studentenvakbeweging (SVB). Zo werd bijvoorbeeld de communistische voorman Marcus Bakker uitgenodigd voor discussie in de bovenzaal van de Sociëteit Hermes. Het ledental groeide snel door dit soort ongebruikelijke initiatieven. Ook werden er voor die tijd interessante studiereizen georganiseerd. Te noemen zijn het NAVO-Hoofdkwartier Brussel en Parijs, West- & Oost-Berlijn, Moskou. Toon Schipper (1959) ging als bestuurslid van de LSVR mee met een delegatie van politieke studentenverenigingen naar Indonesië. Bedoeling was om op uitnodiging met de eerste KLM-vlucht sinds het verbreken van de Nederlands- Indonesische relaties naar Jakarta mee te reizen. De delegatie van ca. 18 studenten en 3 prominente Nederlanders te weten: Frits Philips, Emile van Konijnenburg en Paul Rijkens. Verder was het vliegtuig leeg.

Aan de reis was een half jaar voorbereiding voorafgegaan in het Tropeninstituut. Wij gingen “de betrekkingen mee helpen herstellen” na de overdracht van Nieuw Guinea op 17 augustus 1962. Dat hield onder andere in dat President Soekarno ons een aantal malen uitgebreid ontving en verder alle belangrijke ministers, maar ook de latere President Soeharto, die wij als commandant van de befaamde Siliwangi Divisie ontmoetten. Er waren ook zeer onverwachte ontmoetingen zoals die met het honorair bestuurslid Fred Bär (1973) die al vóór de breuk met Nederland de kant van Indonesië gekozen had. 

De reis duurde 6 intensieve weken en het werd tijd om weer alle aandacht op het 10e Lustrum te vestigen. Herman Schreuder (1959) en Toon Schipper (1959) waren aangesteld om het Galabal van het 10de Lustrum in 1963 te organiseren. Wij huurden het toen nog zeer chique Hilton Hotel af. Half November gingen wij op de fiets voor een afspraak naar het Hilton toe. Wij werden gepasseerd door een aantal zwarte limo’s geëscorteerd door motorpolitie. Aangekomen bij het Hilton stapten wij via de achteringang naar binnen. Een heel andere aanpak van de veiligheid van dit soort figuren in die tijd! Op de eerste etage was een ontvangst in volle gang. Het bleek dat de Amerikaanse Vice President Lyndon Johnson een bezoek bracht aan Rotterdam. Wij drongen door de menigte gasten heen en begroetten de VP zelf. Wij maakten gebruik van de gelegenheid om hem uit te nodigen voor het Galabal op maandag 25 november aanvang 24:00 uur, na afloop van het toneelstuk. Een radioverslaggever zorgde voor directe uitzending.Johnson nam de uitnodiging in welwillende overweging, maar kon nog niets toezeggen. Op vrijdag 22 november werd President Kennedy vermoord en Johnson werd direct ingezworen als zijn opvolger. Een rouwperiode van drie dagen werd afgekondigd en alle lustrumevenementen werden afgelast.

Het Galabal kon echter doorgang vinden omdat de tijd van aanvang verzet werd naar dinsdag 26 november 00:01 uur. De grote Glenn Millerband The Ambassadors, zouden per militair transportvliegtuig op vliegveld Rotterdam landen. Een band met gevolg bestond uit meer dan 100 man. De band moest uiteraard verstek laten gaan en een vervangende band The Ramblers, kostte ons helaas veel geld. De Amerikanen zouden niets gekost hebben. Er waren overigens vele genres muziek geprogrammeerd. Ook was er een volkomen nouveauté, zoals een magische videojukebox. Uniek en nog nooit vertoond. Een primeur van Philips.

Het eerste lustrum van de familie Van Henegouwen werd op zaterdag 13 februari 1965 in de Sociëteit Hermes gevierd tijdens een feestelijk diner. En tevens het 25-jarig jubileum werd uitbundig gevierd. Een hoogtepunt was de galafeest in kasteel de Doornenburg.  De laatste keer dat Philip van Dok (1958) en Meindert van der Zwaard (1962) bij het lustrum mochten zijn was de gedenkwaardige avond in het Hilton waar wij het voorlaatste lustrum met een diner vierden met alle familieleden.