Interview met Annelien Oosterbaan (2001)

Markante Verhalen

Auteurs

Edities

Interview met Annelien Oosterbaan (2001)

25 mei 2025 13:41:00
Interviews
Rosanna Bervoets (2016)
Vereniging Walhalla
6 minuten (1269 woorden)

Foto: Archief Annelien Oosterbaan (2001)

Annelien: "Dichte deuren bestaan niet"

Over omwegen, onderzoek en het vinden van je eigen route

Door Rosanne Bervoets (2016)

Op een doordeweekse avond in mei videobel ik met dr. Annelien Oosterbaan (2001) – gepromoveerd in de gynaecologie in 2012, verzekeringsarts, moeder van vijf, Parkinsonpatiënt en triatleet in spé. Terwijl we ons gesprek beginnen over haar jeugd, valt mij meteen haar vastberadenheid en doelgerichtheid op. Ze groeide op in het Brabantse Berlicum – een dorp “waar niemand boven de rivieren ging studeren” –, maar voor haar lonkte een ander pad. Niet het vanzelfsprekende, maar eentje met een groter doel voor ogen. Arts worden was – sinds ze kon lopen – haar plan. Tot ze zich op haar zestiende ineens als de vrouwelijke Cor Boonstra zag: “Waarschijnlijk keek ik iets te veel Amerikaanse series, maar het beeld bleef hangen van een zakenvrouw in New York.” Annelien laat biologie vallen, neemt economie in haar pakket en schrijft zich in voor de studie International Business Administration (IBA) aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Helaas werd ze uitgeloot, maar er diende zich een alternatieve route aan: Economie in Amsterdam.

Van Student naar Promovenda
Terwijl het introductiekamp al begonnen was bij onze Amsterdamse vrienden, werd ze uit de rij daar geplukt: “Je moeder aan de lijn; je bent alsnog geplaatst voor je studie in Rotterdam.” Overleggen mocht niet, dus er moest ter plekke een besluit worden genomen. De stad boven de studie kiezen, kon Annelien niet aan haar ouders verkopen. Daarom vertrok ze naar de stad aan de Maas en zette het introductiekamp voort bij de RVSV. Annelien haalt een anekdote aan over haar IP die bekend klinkt: je staat in een rij met vreemde meiden, en degene die naast, voor of achter je staat, kan later een van je beste clubgenoten worden.

Het nieuwe studentenleven biedt haar vriendschappen, veel gezelligheid en een dosis chaos: “Ik woonde in Huize Nachtslot, had een hele leuke club en had het naar mijn zin. Iets te erg naar mijn zin.” Ze schrijft clubliederen, bezoekt volop zaalavonden en organiseerde onder andere het laatste oud-en-nieuwfeest op de soos en met haar M&T-bestuur een lustrummusical. Ondertussen komt Annelien in haar eerste jaar erachter dat IBA niets voor haar is. Maar het deurtje van arts was nog niet gesloten. Ze schrijft zich direct in voor geneeskunde. Gelukkig wordt ze ingeloot in Rotterdam.

Het is heerlijk om te luisteren naar Anneliens verhalen over haar verenigingstijd: “Ik heb enorm genoten van het verenigingsleven en alles eromheen,” vertelt ze, “maar ik ging er zo in op dat ik geen enkel studiepunt haalde gedurende het reguliere studiejaar, maar dan wel weer álles in de zomer”. Mijn ouders vonden dit minder grappig, en na drie jaar werd ze voor de keuze gesteld: uit huis of ik moest maar gaan werken en stoppen met studeren. Ze verliet haar huis, ging samenwonen met een clubgenoot boven Toko Papaya en pakte haar studie serieuzer aan. “Tijdens mijn ANIOS-tijd werkte ik me de pleuris, ik deed mijn promotieonderzoek ernaast en dat vond ik prima,” vervolgt ze. “Ik draaide dubbele weken, deed nacht- of avonddiensten en daarnaast mijn experimenten op het lab. Zonder kinderen kon dat nog.” Haar drive en vastberadenheid galmen door in haar verhaal. Alsof het er nog wel bij kon, kreeg ze drie kinderen – en later nog twee: “Vijf in totaal. Zij zijn mijn alles, mijn grootste bron van levensgeluk. Het is logistiek intensief, maar je leert plannen en vertrouwen. Mijn zoontje ging op zijn zevende al alleen naar hockey.”

Van diagnose naar onderzoek naar missie
Het lijkt alsof Annelien haar leven perfect weet te passen en meten. Als een stoomlocomotief dendert alles door, tot ze op haar drieëndertigste de diagnose Parkinson krijgt. “Een klap, maar ook een realitycheck. Ineens was ik niet alleen arts, maar ook patiënt.” Ze besluit door te werken, eerst nog als gynaecoloog. Maar de combinatie van de inhoud van het werk en ziekte dwingt haar tot een andere keuze. Een terugkerend thema in haar verhaal: de alternatieve route. Als er een deur sluit, zal Annelien een andere openen. Ze schoolt zich binnen twee jaar om tot verzekeringsarts. “Minder fysieke belasting, meer ruimte voor mijn gezin en toch sociaal en betekenisvol werk – ik zie de hele maatschappij namelijk langskomen, en dat vind ik superinteressant.”

Naast de carrièreswitch zit ze ook aan de andere kant van het doktersbureau: als patiënt. Ze ontdekt blinde vlekken in de zorg: “Je hebt allerlei eye openers. Dan denk je: zo moet het dus echt niet. Of: het kan simpeler, persoonlijker of vriendelijker.” Maar daar stopt het niet. Vanuit haar eigen klachten rond de menstruatie ontdekt ze een patroon: haar cyclus beïnvloedt haar Parkinson-klachten en de effectiviteit van haar medicatie. Ze vraagt haar neuroloog of zij dit herkent. “Geen idee,” zegt zij. Deur dicht? “Nee,” zegt Annelien, overtuigd dat zij niet de enige vrouw is met dit probleem. “Hier moet ik wat mee. Ik ben gynaecoloog, ik ben vrouw en ik heb Parkinson.” Geen deur, maar een poort opent zich. Er is nog veel te weinig bekend over Parkinson bij vrouwen. Ze kan dit niet negeren – het voelt als een roeping. Annelien haalt een onderzoekssubsidie binnen en de ‘Vrouw en Parkinson’-onderzoekslijn in het Radboud-UMC is geboren.

Er worden vragenlijsten verspreid onder vrouwelijke patiënten. Daaruit blijkt dat tweederde van de ondervraagden bijwerkingen ervaart rond de menstruatie of overgang. “Het is verbazingwekkend dat we zo weinig weten over het vrouwelijk lichaam,” zegt ze. “We weten zó veel over de mannelijke patiënt, maar zodra het over vrouwenhormonen of baarmoeders gaat, is het stil.” Naast haar onderzoek aan het Radboud-UMC spreekt ze op internationale congressen, schrijft ze wetenschappelijke artikelen en verschijnt ze regelmatig in de media. Maar er is nog een flinke inhaalslag te maken. Daarom publiceerde ze In Her Shoes: een gratis online gids voor vrouwen met Parkinson. “Wat wij met de tijd hebben geleerd, delen we graag met andere vrouwen. Zodat ze weten: het zit niet tussen mijn oren.” Haar missie is duidelijk en vastberaden: meer kennis, meer erkenning en betere zorg voor vrouwen met Parkinson. Ik vraag haar of haar tijd bij de RVSV wellicht haar geholpen heeft zich staande te houden in deze wereld. “Je krijgt wel een gevoel van empowerment als je met een groep vrouwen tegen de mannen staat te schreeuwen en te zingen,” zegt ze. “Het omgaan met al die stoere, slimme vrouwen om mij heen = sterkte mij in mijn gevoel dat veel meer vrouwen aan de top horen te staan.” In haar antwoord herken ik wat je bij de RVSV meekreeg vanaf dag één: je mannetje staan, zelfstandig zijn, je eigen pad bewandelen.

En nu?
Met twee medische specialisaties op zak, een wetenschappelijke missie en een groot gezin blijft haar leven in beweging. Letterlijk en figuurlijk. “Sporten is van belang om de klachten onder controle te houden.” Na meerdere marathons staat er een triatlon op de planning. Hardlopen en fietsen gaan goed, alleen zwemmen blijft lastig: “Ik ga mezelf maar op les zetten om die borstcrawl onder de knie te krijgen.” En anders wordt het een duatlon, grapt Annelien. Wederom een creatieve oplossing, een alternatieve route, een nieuwe open deur. Waar een wil is, is een weg – en anders creëer je die toch zelf?

Verdere informatie: