Walhalla

COLUMN

Door Norman Schreiner (1962)

Onze “Bekende Nederlanders”. Zo langzamerhand lijkt onze samenleving niet meer te kunnen functioneren zonder deze prominente landgenoten. Zo heeft deze nieuwe elite - voornamelijk vertoevend in Amsterdam - zich een voorname educatieve voorbeeldrol laten toemeten op het gebied van opinie, advies en vermaak. Taken die in vroegere tijden in ons land grotendeels werden vervuld door achtenswaardige gezagsdragers, dominees en schoolmeesters.

Zo moeten wij tegenwoordig niet vreemd opkijken als in een tv-actualiteitenrubriek een populaire zangeres vrolijk meediscussieert hoe de politieke situatie zich na Brexit ontwikkelt; zij is weleens in Engeland is opgetreden. Of een vermaarde acteur tijdens een beschouwing meebabbelt over een recente regeringswissel in een Afrikaans land; daar is hij weleens op safari geweest. Of een bewonderde oud-sportman die tijdens een gedachtewisseling over gevolgen van stikstofuitstoot ook zijn zegje gaat doen; hij is bekend met grasvelden

Voor reclamejongens en –meisjes zijn BN’ers ook nuttig. Een tv-reclamespot laat een bekende columnist zien die een verzekeringsproduct aanprijst. Een gevierde acteur sjouwt met een boodschappenwagentje door een supermarkt. Een succesvolle actrice presenteert zich op een akker tussen enige landbouwproducten.  

Ook de amusementsindustrie leunt volop op de BN’er. Neem een tv-quiz tussen twee teams. In het ene team bijvoorbeeld een bekende jurist, een populaire liedjesschrijver en een tennisser, in het andere een gevatte cabaretier, een succesvolle couturier en een geestige operazangeres. Een presentator van een tv-familieprogramma toont binnenarchitectuur van huizen in zonnige oorden. Een oud-nieuwslezer is ingezet als gastvrouw bij handel in curiosa.

Of het nu gaat om een actualiteitenrubriek, een reclamespot of een quiz, het blijkt dat de attentiewaarde bij menig burgerman en –vrouw stijgt als er BN’ers in meedraaien. “Versterking van de kwaliteitsbeleving”, heet dat in het jargon. Want her en der worden zij als iconen beschouwd. En de hoop is gevestigd op navolging van hun inzichten, levenswandel en handelingen. BN’ers zullen echter ervoor oppassen geen mening te verkondigen die zich buiten de paden van het politiek en sociaal-maatschappelijk correcte narratief bevindt. Dan lopen zij het risico te worden buitengesloten. En dan ben je plots niet meer prominent.   

Zijn BN’ers dus onze hedendaagse nieuwe gezagsdragers, dominees en schoolmeesters? Nee, BN’er-zijn is simpelweg een nieuw beroep waarin je je bekendheid voortdurend moet blijven cultiveren. En het brengt niet zelden ook een leuk centje in het laatje: presentiegelden bij tv-programma’s, honoraria voor reclameoptredens, maar ook uitnodigingen voor aangename Amsterdamse grachtengordelfeestjes waar ‘tout BN’ rondloopt.

Maar hoe zit het dan met de OBN’ers (Onbekende Nederlanders)? Die zijn er ook. Laten wij hen niet over het hoofd zien. Zij gaan dag-in-dag-uit onopvallend weer braaf aan het werk. En houden stilletjes de boel draaiende…